از قرآن بهره بگيرد. حالا ممكن است اين برداشت من نسبت به تفسيرهاى ديگر فراتر يا فروتر باشد.

يك بام و دو هوا!

روزى شخصى خدمت امام صادق عليه السلام آمد و پرسيد:.

«معناى آيه‌ى شريفه‌ى‌ «ثُمَّ لْيَقْضُوا تَفَثَهُمْ» [1] چيست؟».

حضرت فرمودند: «ناخن‌تان را بگيريد! شارب‌تان را كوتاه كنيد و خودتان را پاك سازيد!»

گفت: «يابن رسول اللَّه! ذريح محاربى معناى اين آيه را به گونه‌ى ديگرى از شما نقل كرد.»

حضرت فرمودند: «چه نقل كرد؟»

گفت: «او از شما نقل كرد كه گويا در تفسير اين آيه از ديدن و ملاقات امام زمان ياد كرده بوديد.»

حضرت گفتند: اگر به ذريح چيزى گفتيم، چون او انسان ديگرى است و قابليّت‌هاى ديگرى دارد و ظرفيّت او مناسب آن معناست. [2]

از اين داستان نتيجه مى‌گيريم كه سطح معلومات و قابليّت افراد متفاوت است و فهم آيات قرآن بنابر ظرفيّت هر كس فرق مى‌كند. تفسير و فهم قرآن منحصر در بيان و گفتار مفسّرين نيست. ممكن است تفسيرى كه بنده نوشته‌ام، براى شخصى مفهوم باشد و براى ديگرى مفهوم نباشد. مقصود ما اين نيست كه از تفسيرها استفاده نشود؛ ما مى‌گوييم: اينطور نيست كه مفاهيم قرآن منحصر در تفسير پيشنهادى فلان مفسّر باشد.

حتّى اگر فهم يك مفسّر، بيشتر از درك من باشد، كلام و ادراك او براى من‌

[1] -/ كلّ آيه از اين قرار است: (ثُمَّ لْيَقْضُوا تَفَثَهُمْ وَلْيُوفُوا نُذُورَهُمْ‌وَلْيَطَّوَّفُوا بِالْبَيْتِ‌الْعَتِيقِ» حج: 29.

[2] -/ الكافى، ج 4، ص 549 (باب اتباع الحج بالزيارة، ح 4).