پرتوى از بلاغت امام حسن عليه السلام‌

نه جبر و نه تفويض‌

هر كه به خداوند و قضا و قدر او ايمان نمى‌آورد البته كافر شده است. و هر كه گناهش را به گردن پروردگارش اندازد، مرتكب فجور شده است. همانا خداوند به اجبار اطاعت نمى‌شود و با تسلّط بر او به كسى نمى‌بخشد، زيرا او بر آنچه آنان در تصرف دارند، مالك مطلق است و بر آنچه آنان را بر انجام آن توانا كرد، تواناست. پس اگر به طاعت عمل كردند خداوند ميان آنان و كردارهايشان حايل نمى‌شود، ولى اگر به طاعت نخواهند عمل كنند خداوند هم آنان را به اجبار به عمل وانمى دارد و اگر خداوند مخلوقات را بر طاعت خويش مجبور مى‌كرد اجر و پاداش را از آنان بر مى‌داشت و اگر خود آنان را بر انجام گناهان وامى داشت، بندگان را عذاب نمى‌كرد و اگر ايشان را به حال خود وامى نهاد اين علامت ناتوانى او محسوب مى‌شد، امّا خداوند در مخلوقاتش خواست و مشيّتى دارد كه از ديد آنان نهانش ساخته است. پس اگر آنان به طاعات خداوند عمل كنند آن طاعتها بر ايشان منّت است و اگر به معصيّت رفتار كنند آن معاصى، بر ضدّ آنان گواه است.