شرط را چنين در تقدير گرفته ان ارزقه ... مثال استفهام نيز اينطور است اين بيتك ازرك. وسيله زيارت شناختن بيت است لذا ميگويد ان تعرفيه ازرك. در دو مثال ديگر خود طلب را در تقدير مى‌گيرد.

و ذالك لانّ الحامل: شارح علت در تقدير گرفتن شرط را اينچنين بيان مى‌كند كه مطلوب گاهى لذاته است مانند «اكرمنى» و گاهى لغيره. و اينكه لغيره باشد بيشتر است مانند اكرمنى اكرمك. متكلم كه از مخاطب طلب اكرام مى‌كند بخاطر آن است كه متكلم نيز متقابلا بمخاطب اكرام نمايد و از اين طريق شرط وارد طلب ميشود. و هرگاه شرط آمد فعل مضارع نيز در تقدير گرفته خواهد شد.

و لمّا جعل النّحاة: نحوييّن در پنج مورد گفته‌اند شرط در تقدير است.

يعنى علاوه بر اين 4 مورد عرض را نيز اضافه كردند. عرض بفتح عين و سكون راء بمعنى درخواست چيزى به نرمى است مانند الا تنزل عندنا تصب خيرا منّا. مصنف درصدد جواب برآمده كه عرض چيز اضافه‌اى نيست. عرض از استفهام بوجود آمده. يعنى همزه داخل بر نفى شده است.

و يجوز تقدير الشرط فى غيرها: چون مناط تقدير شرط لغيره بودن مطلوب بود بنابراين هركجا مطلوب لغيره باشد. اگرچه از اين موارد هم نباشد. ميتوان شرط را در تقدير گرفت. مانند ام اتخذوا من دونه اولياء فاللّه هو الولّى. (1) كه تقدير كلام ان ارادوا ... است. ضمنا بايد دانست كه بحث نصب مضارع مطرح نيست بلكه فقط تقدير شرط مورد بحث است.