|
اسم الکتاب: آئين بلاغت: شرح مختصر المعانى
المؤلف: شیرازی، احمد امین
الجزء: ۱
الصفحة: ۱۵۴
دهم عقلش ترا آرام جان است
كه ربّ النوع اهل اين جهان است
آنچه را عقل درك نموده در عقل فيّاض محافظت ميشود. قوه واهمه مدرك معانى جزئيه است. معانى جزئيه مانند محبّت و عداوت كه حواسّ ظاهره نميتوانند آنها را درك نمايند. خازن واهمه بنام ذاكره ناميده شده مثلا هرگاه محبّت زيد را واهمه درك كرد، آنرا بذاكره مىسپارد تا محفوظ بماند و فراموش نگردد. حسّ مشترك قوهاى است كه صور جزئيّه بعد از درك بوسيله حواسّ ظاهره بآنجا منتقل ميشوند مانند رنگ زيباى سيب كه بوسيله باصره درك شود و بوى مطبوع ياس كه با شامّه حسّ ميگردد. و صوت زيبا كه با سامعه شنيده ميشود و نرمى پوست خزّ كه با لامسه و مزه شيرين عسل كه با ذائقه درك ميگردد. خازن حسّ مشترك قوهاى است بنام خيال. بعنوان مثال مزه شيرين عسل را ذائقه درك مىكند و بعد به حسّ مشترك منتقل ميشود و از آنجا به خيال ميرسد. هرگاه صورت مدركه در حسّ مشترك باشد و از آنجا محو نشده باشد بنام ذكر ناميده ميشود و اگر از حسّ مشترك محو شده باشد ولى در خيال موجود باشد بنام سهو ناميده شده و اگر از خيال هم محو شده باشد بنام نسيان نامگذارى شده است. قوه مفكّره در اصل بنام متصرّفه ناميده ميشده، بجهت آنكه در صور جزئيه و معانى جزئيه تصرف مينمايد و چيزهائى را تصور مىكند كه صورت آنها در خارج ابدا وجود ندارد. مانند انسان 4 سر و 6 دست و 8 پا. اين قوه هميشه بيدار است و خواب ندارد. گاهى اين قوه تحت رياست عقل است در اينصورت بنام مفكره و متفكّره ناميده ميشود
| ||||
نام کتاب : آئين بلاغت: شرح مختصر المعانى نویسنده : شیرازی، احمد امین جلد : 1 صفحه : 154 | ||||
|
|