|
اسم الکتاب: آئين بلاغت: شرح مختصر المعانى
المؤلف: شیرازی، احمد امین
الجزء: ۱
الصفحة: ۱۷
مىشود منظور گريه است نه ريختن خون از چشم. ولى چون اينجا منظور ريختن خون از چشم است بايد ذكر شود و اگر حذف گردد از جواب شرط كه «لبكيته» است استفاده نمىشود. و امّا قوله فلم يبق منّى: شعر قبل از «خزيمى» است كه از مردان باهوش و بااستعداد بوده و آن شعر را در وصف شاگردش كه بسيار خوب تربيت شده سروده است. ولى اين شعر از ابى الحسن على بن احمد جوهرى است. عبارت «و امّا قوله» جواب است از سئوال مقدّر. گويا كسى ايراد مىكند باينكه شما گفتيد اگر مفعول شاء. عجيب باشد ذكر مىشود. ولى در كلام شاعر عرب مفعول عجيب نيست و در عين حال ذكر شده است. پس قاعدهاى كه بيان نموديد با اين كلام شاعر نقض مىشود. «فلو شئت ان ابكى بكيت تفكّرا» ان ابكى مفعول شئت است و ذكر شده است. منظور بكاء معروف است يعنى ريختن اشك و معنى شعر چنين است عشق و شوق رطوبتى غير از تفكّر براى من باقى نگذاشت. پس اگر بخواهم اشك بريزم و گريه كنم گريه مىكنم تفكّر را. «ان ابكى» بتأويل «بكائى» مىرود كه مفعول است. على ما ذهب اليه: صدر الافاضل صاحب كتاب ضرام السقط پنداشته كه در اين شعر مفعول عجيب و غريب بوده و بهمين جهت ذكر شده و گفته منظور شاعر اينست كه اگر مىخواستم گريه تفكر كنم گريه تفكّر مىكردم. گريه تفكّر همانند گريه دم است. لانّ المراد بالاوّل: عقيده مصنف اين بود كه مفعول شئت عجيب نيست چون منظور شاعر اينست كه اگر من بخواهم گريه كنم و اشك
| ||||
نام کتاب : آئين بلاغت: شرح مختصر المعانى نویسنده : شیرازی، احمد امین جلد : 1 صفحه : 17 | ||||
|
|