كه قابل براى تحديد و تعيين‌اند. مانند انسان كه حيوان ناطق است.

امور نسبى و اضافى آنهايند كه ذاتا قابل تحديد نيستند. بلكه بايد آنها را با غيرشان سنجيد و اندازه‌گيرى نمود. مانند فوقيّت و تحتيّت.

سكاكى چون ايجاز و اطناب و مساوات را از امور نسبيّه يافته فرموده: نميتوان درباره اين سه كلمه تعريف و تحقيق آورد. مثلا موجز كلامى است كه مختصر باشد نسبت بكلامى كه طولانى‌تر است، و مطنب كلامى است كه طولانى است نسبت بكلامى كه مختصرتر است.

و البناء على امر عرفى: سكاكى فرموده چاره‌اى نيست جزآنكه بنا را بر عرف گذاشت و منظور از عرف چيزى است كه بين اهل عرف متعارف است كه در بيان مقاصد و مطالبشان بآن مقدار عبارت ميآورند. پس هركلامى كه از متعارف اوساط كمتر باشد ايجاز است و آنچه بيشتر باشد اطناب است و بين اين هردو مساوات.

و هو اى هذا الكلام: كلام اهل عرف در باب بلاغت نه قابل ستايش است و نه سزاوار مذمت زيرا هدف آنان اينست كه مقاصد خود را بالفاظ موجود بطريق دلالت‌هاى وضعيّه بيان كنند. بطورى‌كه در حكم نعيق نباشند. منظور از نعيق صداى حيوانات است كه آنها براى فهماندن غرض و مقصد خود بدون هيچگونه مناسبتى آواز مى‌كنند.

فالايجاز اداء ...: اينك كه ميزان و مناط متعارف اوساط شد ايجاز و اطناب را سكاكى اينگونه تعريف نموده. ايجاز اداكردن مقصود و مراد است بكمتر از عبارت متعارف اوساط و اطناب اداء مراد