|
اسم الکتاب: آئين بلاغت: شرح مختصر المعانى
المؤلف: شیرازی، احمد امین
الجزء: ۱
الصفحة: ۲۸
را مىفهماند، بطوركلى و همه جائى نيست بلكه اغلبى و اكثرى است. بدليل استقراء و ذوق سليم. استقراء يعنى تجسّس در كلمات بزرگان ادب كه بعد از تحقيق در كلمات آنها ديديم همهجا تقديم براى حصر نيست. ذوق سليم نيز از همه كلمات و تقديم مفعولها حصر را نمىفهمد. چنانكه بعضى اوقات تقديم براى اهتمام است. گاهى نام متبركّى است و براى آنكه زبانمان تبرك شود آنرا مقدّم مينمائيم. گاهى نام لذيذى است و براى لذّت از آن مقدم ميشود گاهى چون در كلام سامع آن نام مقدم شده ما نيز مقدّم ميداريم. گاهى براى ضرورت شعرى مجبوريم مقدم كنيم و گاهى براى رعايت فاصله وسجعه، كه فاصله در آيات قرآن و سجعه در نثرهاى غير قرآن. در آيه: «خُذُوهُ فَغُلُّوهُ ...» جحيم براى اهتمام و نيز رعايت فاصله مقدم شده. در آيه «وَ إِنَّ عَلَيْكُمْ ...» تقديم جار و مجرور فقط براى رعايت فاصله است چنانكه تقديم. في سلسلة ... بخاطر رعايت فاصله است تقديم، سائل و يتيم نيز بهمان جهتى است كه در «وَ أَمَّا ثَمُودُ فَهَدَيْناهُمْ» ذكر شد، و نيز براى رعايت فاصله است. و لهذا: چون تقديم مفعول اغلب براى معنى تخصيص است بهمين دليل مثالهاى زيادى را ميتوان بعنوان شاهد دليل آورد. از آن جمله «إِيَّاكَ نَعْبُدُ» و «إِيَّاكَ نَسْتَعِينُ» كه معنى حصر در آنها اينست كه عبادت مخصوص خدا است نه غير او و كمك خواستن و استعانت جستن نيز مخصوص خدا است. آيه «لَإِلَى اللَّهِ تُحْشَرُونَ» نيز اينطور است. و يفيد التقديم: تقديم مفعول علاوه برآنكه معنى تخصيص دارد، مىفهماند كه ما بآن اسمى كه مقدّم گشته اهميّت بيشتر ميدهيم.
| ||||
نام کتاب : آئين بلاغت: شرح مختصر المعانى نویسنده : شیرازی، احمد امین جلد : 1 صفحه : 28 | ||||
|
|