بر موصوف است مانند «ما زيد الّا اخوك» شارح جواب ميدهد كه همه اين موارد از باب حصر موصوف بر صفت است چنانكه شرح داده شد.

و الاول اى ...: حصر موصوف بر صفت مانند «ما زيد الا كاتب» اگر حصر حقيقى باشد معنى چنين است: زيد غير از صفت كتابت هيچ صفتى ندارد و اين مثال و همه مواردى كه حصر موصوف بر صفت بطور حقيقى باشد به سه دليل غلط است:

دليل اوّل از مصنّف است كه ميگويد بغير از خداوند هيچ متكلمى نمى‌تواند احاطه بصفات كسى داشته باشد تا همه آنها را نفى و يكى را اثبات كند.

دليل دوّم از شارح است كه ميگويد لازمه چنين حصرى ارتفاع نقيضين است و چون ارتفاع نقيضين باطل است اين حصر نيز باطل است. شرح مطلب بدينگونه است كه هرگاه بگوئيم «ما زيد الّا كاتب» و منظور اين باشد كه زيد صفت ديگرى غير از كتابت ندارد لازمه‌اش اين است كه مثلا صفت قيام و لا قيام را نيز دارا نباشد. و اين همان ارتفاع نقيضين است.

ممكن است در اين دليل كسى خدشه كند و بگويد: منظور از ما زيد الّا كاتب اثبات صفت كتابت و نفى غير كتابت از صفات وجوديّه ديگر است و ما كارى بنقيض يك صفت يا صفات منفى نداريم زيرا نقيض امر عدمى است. جواب اينست كه بحث ما در حصر حقيقى است. و حصر حقيقى آن است كه غير از يك صفت چه مثبت يا منفى را نفى نمائيم.