مشخصات کتاب فهرست کتاب
«« اولین صفحه    « صفحه قبل       صفحه بعدی »    آخرین صفحه»»

اسم الکتاب: آئين بلاغت: شرح مختصر المعانى    المؤلف: شیرازی، احمد امین    الجزء: ۱    الصفحة: ۶۵   

شارح جواب ميدهد وقتى ميگويند حصر فاعل بر مفعول يا حصر مفعول بر فاعل بتقدير مضاف است يعنى حصر فعل مسند بفاعل بر مفعول. يا حصر فعل متعلق بمفعول بر فاعل. فعل مسند بفاعل وصف است و مفعول ذات و نيز فعل متعلق بمفعول وصف است و فاعل ذات.

بنابراين رجوع مينمايد يا بحصر صفت بر موصوف يا بحصر موصوف بر صفت. و اقسام قصر حقيقى و غيرحقيقى، افراد و قلب و تعيين در آن جارى ميشود.

و قلّ اى جاز: تقديم مقصور عليه با الّا بر مقصور جايز است مشروط برآنكه تركيب ادات با مقصور عليه بهم نخورد. مانند آنكه در حصر فاعل بر مفعول بگوئيم «ما ضرب الّا عمرا زيد» و در حصر مفعول بر فاعل بگوئيم «ما ضرب الّا زيد عمرا» در صورتيكه تركيب ادات با مقصور عليه بهم بخورد تقديم مقصور عليه صحيح نيست چنانكه در «ما ضرب زيد الا عمرا» بگوئيم «ما ضرب عمرا الّا زيد» كه مى‌بايست «الّا عمرا» بهمين هيئت و تركيب مقدم ميشد. ولى اينطور نشده بلكه «عمرا الّا» مقدم شده و اينكه اينگونه تقديمى جايز نيست بخاطر اينست كه معنى و مقصود برعكس ميشود. زيرا منظور ما حصر مفعول بوده. ولى در مثال «ما ضرب عمرا الّا زيد» فاعل حصر شده.

و انّما قلّ تقديمهما: تقديم مقصور عليه با الّا جايز بود بطور ندرت و قلّت نه بطور كثرت و شيوع. زيرا لازم ميآيد قبل از تمام شدن صفت حصر بيآيد چنانكه در مثال «ما ضرب عمرا الا زيد» حصر شده وصف مضروبيّت عمرو در زيد. و اگر مقصور عليه مقدم شود و بگوئيم «ما ضرب الا زيد عمرا» قبل از اتمام وصف حصر آمده. وصف‌

نام کتاب : آئين بلاغت: شرح مختصر المعانى نویسنده : شیرازی، احمد امین    جلد : 1  صفحه : 65
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست

«« اولین صفحه    « صفحه قبل       صفحه بعدی »    آخرین صفحه»»
مشخصات کتاب فهرست کتاب