|
اسم الکتاب: آئين بلاغت: شرح مختصر المعانى
المؤلف: شیرازی، احمد امین
الجزء: ۱
الصفحة: ۷۸
بزيد است يا عمرو. پس وقوع مفرد بعد از ام دليل بر متصله بودن ام و در نتيجه طلب تصور است. و آمدن هل نشانه طلب تصديقكردن است و نميشود در يك مثال طلب تصور و تصديق هردو باهم جمع شوند. و لهذا قبح ايضا: چنانكه قبلا توضيح داده شد «هل زيدا ضربت» نيز قبيح است زيرا تقديم زيد براى تخصيص است و تخصيص دليل بر حصول تصديق به نسبت است و هل هم براى طلب تصديق است. در نتيجه آمدن هل در اين مثال، براى طلب حصول حاصل است و حصول حاصل محال است. پس طلب حصول حاصل لغو و عبث است. بنابراين بايد اينطور مثالها ممتنع شود نه قبيح. ولى چون احتمال ديگرى هم داشته ممتنع نشده و آن احتمال اينست كه تقديم زيد براى اهتمام باشد. يا زيد مفعول براى فعل محذوف گردد كه باصطلاح نحويّين از باب تفسير شود و تقدير آن چنين است «هل ضربت زيدا» ضربت مذكور ضربت محذوف را تفسير كرده. لكن ذالك خلاف الظاهر: شارح ميگويد: هريك از اهتمام يا مفعول شدن براى فعل محذوف خلاف ظاهر است. زيرا اصل در تقديم مفعول اينست كه براى تخصيص باشد نه اهتمام يا تلذّذ. و نيز منعكردن فعل ظاهر را از عمل بدون آنكه داراى ضميرى باشد تا از باب اشتغال شود خلاف ظاهر بلكه قبيح است. دون هل زيدا: مصنف ميگويد: هل زيدا ضربته با ضمير كه از باب اشتغال است قبيح نيست. زيرا تقديم زيد براى تخصيص نيست. پس تصديق با تقديم حاصل نشده و هل براى طلب تصديق آمده. و از طرفى خلاف ظاهر نيست. چون فعل مفسّر يعنى ضربته
| ||||
نام کتاب : آئين بلاغت: شرح مختصر المعانى نویسنده : شیرازی، احمد امین جلد : 1 صفحه : 78 | ||||
|
|