كه نسبت به سائرين فوق قياس باشد چنانكه خداى سبحان درباره نبى اكرم ( ص ) فرمود : (( و رفعنالك ذكرك ]( [1] .

شهود خدا سبب آرامش جان است

ذكر حق , مايه آرامش دل است چنانكه شهود خدا اساس سكونت روح چنانچه در مناجاة الذاكرين آمده است( : فلا تطمئن القلوب الا بذكرك ولا تسكن النفوس الا عند رؤياك ) . و اين شهود حق براى بعضى بعد از مرگ طبيعى حاصل مى شود و براى اوحدى از انسان ها با موت در آدمى پديد مى آيد گرچه بدن عنصرى آنان در نشأه طبيعت بسر مى برد .

ذكر بنده محفوف به دو ذكر خداست

مطلب مهمى كه توجه به آن در تبيين همه معارف الهى سهم مؤثرى دارد اينست كه همواره ذكر عبد مخفوف به دو ذكر حق است يعنى اگر بنده اى به ياد خدا باشد اين تذكر عبد , هم مسبوق به ذكر حق است و هم ملحوق به آن , به طورى اول خداوند بياد آن بنده خود بوده و او را متوجه خويش مى نمايد بطورى جلوه جالب توجهى دل آن عبد را به سمت خدا مائل مى كند آنگاه همان بنده بياد حق متذكر مى شود سپس خداوند براساس وعده اى كه داد بياد اين بنده ذاكر بوده و او را مورد عنايت مجدد خود قرار مى دهد , و سر اين مطلب آنست كه ذكر عبد , نعمتى از نعمت هاى الهى است , و هر نعمتى از طرف خداوند افاضه مى شود( : و ما بكم من نعمة فمن الله ) [2] بنابراين آغاز و انجام ذكر همانا خداست( هو الاول والاخر ) , البته همواره خداوند بياد بندگان خود هست ولى عده اى آن تجلى خاص را كه مايه هاى اولى تذكر است