است، گاه قدرت حاصل از علم و تكنولوژي و گاه پول و سرمايه، و در نهايت نيز تبليغات و نفوذ در ديگران.

گزينه ديگر اين است كه اراده برتر از آنِ كسي است كه به مصالح زندگي انسان و مردم علم بيشتري داشته باشد. اما از آنجا كه ممكن است چنين فردي مصالح فردي و شخصي خود را بر مصالح عموم ترجيح دهد، گزينه سومي نيز مطرح شده است: افزون بر علم به مصالح مردم، حكمت عملي و تقوا نيز لازم است. پس اگر حكيمان وارسته‏اي باشند، آنان براي آنكه در رأس حكومت قرار گيرند از هر كس شايسته‏‌ترند؛ زيرا هم مصالح جامعه را بهتر مي‌شناسند و هم تقوا و وارستگي‏‌شان مانع از آن مي‌شود كه منافع خود را بر ديگران مقدّم بدارند.

اما در كنار اين دو نظريه، نظريه ديگري وجود دارد كه بر جهان‌‏بيني عميق‌‏تر و فراگيرتري بنيان گرفته است. در اين نظريه افزون بر تأمين امنيت جامعه و منافع و مصالح اجتماعي انسان‌ها، منافع و مصالح واقعي انسان كه در زندگي ابدي او حاصل مي‌آيد نيز در نظر گرفته و تأمين مي‌شود. در اين گونه حكومت، انسان هم در دنيا آسوده زندگي مي‌كند و هم در عين حال فرجام خوشي خواهد داشت و به سعادت ابدي مي‌رسد.

نكته اساسي ديگري كه در اين شيوه حكومت‏‌داري مطرح است اينكه هيچ انساني حق ندارد اراده‏اش را بر ديگران تحميل كند. اين