هر دو گروه، بحث از معاصى و گناهانى را كه اقتضاى تعزير دارد، در كتاب حدود آورده‌اند. بر كسانى كه عنوان كتاب را «كتاب الحدود والتعزيرات» قرار داده‌اند، اشكالى وارد نيست؛ ليكن از كسانى كه عنوان بحث را «كتاب الحدود» قرار داده‌اند، سؤال مى‌شود:

شما چگونه مسائل تعزير را در كتاب حدود مطرح كرده‌ايد؟!

پاسخ آنان در جواب اين اشكال، به يكى از دو طريق زير است:

جواب اوّل: «حدّ» دو نوع كاربُرد دارد: گاه اين عنوان در برابر عناوين فقهى ديگر مانند: ارث، طلاق، بيع و ... به‌كار مى‌رود؛ در اين‌صورت، اعمّ بوده و شامل تعزير نيز مى‌شود. و گاه، در مقابل تعزير قرار مى‌گيرد؛ در اين حالت، معناى خاصّ خود را دارد؛ مانند: لفظ مسكين و فقير كه اگر با هم ذكر شوند، هركدام معنايى دارد؛ و آن اين‌كه: مسكين، أسوءُ حالًا من الفقير است. اين افتراقِ در معنا، ثمره‌ى عملى هم دارد؛ كه اگر كسى چيزى را نذر كرده به مساكين بدهد، شامل فقرا نمى‌شود؛ ليكن اگر اين‌ها به تنهايى گفته شوند، عامّ بوده و شامل ديگرى نيز مى‌شود.

بنابراين، اگر كلمه‌ى «حدود» را در مقابل تعزيرات به‌كار ببريم، حدود از تعزيرات جدا مى‌شود؛ ولى اگر «حدود» را در مقابل ارث، بيع و ... بياوريم، شامل تعزيرات نيز مى‌شود.

هر دو استعمال بالا در روايات آمده است؛ گاه حدّ يا تعزير بيان شده، و از آن، معناى عامّ يعنى كيفر و عقوبت گناهان اراده شده است. مانند روايت سكونى از امام صادق عليه السلام: «قال رسول اللَّه صلى الله عليه و آله: إقامة حدّ خير من مطر أربعين صباحاً»، و روايت حنان بن سدير از امام باقر عليه السلام: «حدّ يقام في الأرض أزكى فيها من مطر أربعين ليلة وأيّامها؛ [1] اجراى يك حدّ در زمين، از چهل روز يا چهل شبانه‌روز بارندگى، سودمندتر است».

آيا واژه‌ى «حدّ» در اين روايت، شامل تعزير نمى‌شود؟ آيا روايت روى حدّ تكيه كرده و مى‌خواهد بگويد: حدود اين آثار و بركات را دارد امّا تعزيرات ندارد؟ يا اين‌كه «حدّ» در اين روايت، يك معناى گسترده و عامّى دارد كه شامل حدود و تعزيرات اصطلاحى‌

[1]. وسائل الشيعة، ج 18، ص 308، باب 1 از ابواب مقدّمات الحدود، ح 2 و 4.