درس هشتم :

يادآورى

بحث در ولايت انسان در قرآن كريم بود . خلاصه فصل سوم بحث اين بود كه مهمترين عامل تحقق ولايت , معرفت و اخلاص عمل صالح است كه اين دو به منزله فريضه اند و ديگر چيزها به منزله نافله . معرفتى كه شالوده و اساس ولايت را تشكيل مى دهد معرفتى است كه به توحيد افعالى و توحيد صفاتى و توحيد ذاتى بيانجامد , به گونه اى كه انسان , هر فعل و صفت و ذاتى را فانى و مندك در فعل و صفت و ذات خداى سبحان مشاهده كند . اين چنين معرفتى موجب مى شود كه انسان( ولى الله) شود . اما معرفتى كه محصول برهان نظم يا امكان يا حدوث يا ديگر براهين عقلى است , اين توان را ندارد كه توحيد افعالى و صفاتى و ذاتى را به همراه داشته باشد . از اين رو انسان را به مقام ولايت ترقى نمى دهد , بلكه حداكثر , منشأ عبادت يا زهد و مانند آن , از كمال هاى اخلاقى خواهد شد .

توحيد افعالى پايه ولايت

براى نيل به چنين معرفتى كه پايه ولايت است , تدبر در آياتى از