چون دو طرف اين اضافه همسانند , برخلاف ابوت و بنوت و نظائر آن كه چون طرفين آن مخالف يكديگرند , متخالفة الاطراف نام دارد .

بر اين اساس , اگر انسان ولى خدا شد , خدا نيز ولى اوست , چنانكه اگر خدا , ولى كسى بود يعنى به او نزديك بود , او هم ولى خدا خواهد بود , و اين مقتضاى اضافه متوافقة الطرفين است .

ولايت در قرآن

لكن ولايتى كه در قرآن مطرح است , قرب خاصى است كه ممكن است از يك طرف حاصل باشد و از طرف ديگر حاصل نباشد , بلكه از طرف ديگر دورى باشد . مثلا خداى سبحان به كافر و مؤمن , يكسان نزديك است( ونحن أقرب اليه من حبل الوريد ) [1] ولى از آنطرف , مؤمن در اثر انجام اعمال قربى و عبادات , به خدا نزديك است , ولى كافر در اثر ترك اعمال قربى و ارتكاب اعمال ناپسند , از خدا دور است( اولئك ينادون من مكان بعيد ) . [2]

بنابراين اگر تفاوتى هست از طرف بندگان است نه از طرف خدا , چون خداى سبحان به همه نزديك است , ولى همگان نسبت به خدا اين نزديكى را ندارند , بلكه برخى نزديكند و بعضى دور .

اضافه اشراقى و مقولى

پس ولايتى كه در قرآن كريم مطرح است , به همان معناى ساده