1

كاوش تطبيقى يا به اصطلاح امروز «بحث مقايسه اى»، در حكم رويارويى مكاتب موجود با يكديگر است، تا در سايه تطابق و مقايسه، نقاط قوت يا ضعف هر يك از آنها روشن گردد، و اين تلاش علمى يكى از مطمئن ترين راهها براى شناخت حقيقت از مجاز، و آب از سراب است.

در قرون درخشان تمدن اسلامى اين گونه بحث و كاوش بسيار رايج بود. مثلاً فقيهان اسلام، در تحليل مسائل فقهى، آرا و عقايد پيشوايان مذاهب فقهى اسلامى را با ذكر مدارك نقل مى كردند وسپس درباره آنها به نقد و بررسى مى پرداختند. هم اكنون نيز اين روش در حوزه هاى علمى شيعه تا حدى رواج دارد، و محققان اسلامى در هر رشته اى كه بحث و گفتگو مى كنند به آراء و عقايد مخالف توجه كامل دارند تا آنجا كه «فقه تطبيقى»، و به اصطلاح عربى: «فقه مقارن»، يكى از رايج ترين مباحث در حوزه هاى علمى اسلامى است.

به علت اهميتى كه اين نوع از بحثها دارد، نگارنده در بحثهاى مربوط به قرآن كه در حقيقت برهان رسالت و نبوت پيامبر گرامى اسلام است از طريق