فصل چهارم اين كتاب، ويژگى يا ويژگيهاى آن به گونه اى روشن بيان خواهد شد.

پيش از آن كه به بيان ويژگيهاى فلسفه الهى و فلسفه مادى و نيز ويژگيهاى فلسفه ماركس از ميان ديگر مكتبهاى مادى بپردازيم، لازم است به گونه اى فشرده در باره حقيقت فلسفه و جهان بينى فلسفى، و تفاوت آن با علم و جهان بينى علمى، بحث و گفتگو كنيم تا مرز بين اين دو نوع جهان بينى و مسايل مشخص هر يك، واضح وروشن گردد.

1. فلسفه چيست؟

فلسفه، متعهد بحث در باب كلى ترين قوانين مربوط به جهان و انسان، يا به تعبيرى بهتر و صحيحتر، مربوط به وجود و هستى است، قوانينى كه اظهار نظر درباره آنها، از عهده علوم بيرون بوده و هيچ علمى، به لحاظ محدوديت موضوع خويش، نمى تواند درباره آنها اظهار نظر كند.

در جهان بينى انسان، يك رشته مسائلى وجود دارد كه هيچ علمى، به علت محدود بودن قلمرو بحث آن، نمى تواند درباره آن تصميم بگيرد يا اظهار نظر كند، تنها فلسفه است كه به اعتبار ديد كلى ووسيعى كه دارد، مى تواند به اين رشته از مسائل پاسخ گويد.

به تعبير روشنتر: در جهان هستى، موجودات گوناگونى يافت مى شود كه پژوهش درباره هر كدام از آنها، علم خاصى را به وجود مى آورد: مثلاً«فيزيك» درباره خواص ظاهرى ماده و «شيمى» درباره عوارض درونى آن، «فيزيولوژى» درباره شيوه كار اندام موجودات زنده ، و «بسيكولوژى» درباره خصوصيات روانى بحث مى كند و اين گونه بحثها و كاوشگريها را علم مى نامند.