و تأييد اين قول اين است كه شارح هم گفته «و لا ستطالة تلك اللّيله».

امثل بمعنى افضل است.

شاهد بر كلمه «انجل» است كه بمعنى تمنّى است نه بمعنى امر حقيقى است و نه بمعنى ترجّى. دليل اول اينست كه در قدرت شاعر نيست كه طلب انجلاء بطور استعلاء ازليل كند. دليل دوم اينست كه چون شب طولانى بوده گويا طمعى در روشن شدن و آمدن صبح براى شاعر نبوده بخصوص كه در ابيات بعد ميگويد گويا ستاره‌هاى اين شب را به كوههاى يذبل بسته‌اند و هيچگونه حركت نمى‌كنند.

و الدّعاء: از معانى مجازيه صيغه امر دعاء است. بمعنى آنكه بطور تضرّع و خضوع چيزى را طلب‌كردن. نه بطور استعلاء. چه آمر و طالب مساوى در رتبه باشد يا عالى يا دانى مانند ربّ اغفرلى.

و الالتماس: آخرين معنى كه مصنف براى امر بيان نموده التماس است. يعنى طلب مساوى از مساوى بدون استعلاء چنانكه دو نفر كه هم‌بحث يكديگرند چيزى از هم طلب كنند. خلاصه مطالب باينجا ميرسد كه در امر استعلاء است. اگرچه از ادنى صادر شود. و مناط دعا، تضرع و خضوع است اگرچه از اعلى صادر شود. و مناط التماس تساوى است بدون استعلاء و تضرّع.

فان قيل: ايراد اين قائل و جواب آن از مباحث ما روشن شده و احتياج بتوضيح نيست.

[بحث فور و تراخى‌]

ثم الامر قال السكاكى: درباره اينكه آيا امر معنى فور دارد يا تراخى بين علماء اختلاف است. عقيده شارح و مصنف اينست كه معنى امر طلب ماهيت فعل است. فورا انجام دادن يا ديرتر انجام‌