انس را هم شامل مى‌شود.

وجه به رخ كشيدنِ سستى ايمان بشر در قرآن‌

ممكن است گفته شود: چرا خداوند در قرآن اين غفلت و سستى در ايمان را به رخ بشريّت مى‌كشد؟ چرا خداوند مى‌گويد: عدّه‌اى هستند كه در هيچ شرايطى ايمان نخواهند آورد و اين مطلب را مكرّراً در قرآن آورده است؟ در اوّل سوره‌ى بقره اشاره شده است كه:

عدّه‌اى در هيچ شرايطى هدايت را پذيرا نمى‌شوند؛ حتّى اگر آيات الهى بر آن‌ها نازل شود و پيامبران با معجزه‌ها براى هدايت آن‌ها برانگيخته شوند. [1]

اصولًا حكمت اين همه تكرار سرزنش در قرآن چيست؟

به نظر مى‌رسد اين كار دو حكمت دارد:

حكمت اوّل اين است كه اگر ما ديديم در ميان مردم افرادى هستند كه در ظاهر عاقل، حكيم و اهل فهم و شعور مى‌باشند؛ ولى به قرآن و پيامبر صلى الله عليه و آله ايمان ندارند و كجراهه مى‌روند، زود قضاوت نكنيم و اين امر را به حساب نقص و كاستى در قرآن و معجزات پيامبران قرار ندهيم. بلكه بايد به اين معنى حمل كنيم كه اين جماعت، در ظاهرْ اهل فهم و شعور به نظر مى‌رسند و در باطن كور و كر هستند و از عقل بهره‌اى ندارند. غفلت وجود آن‌ها را فراگرفته و تقصير آن‌هاست.

بشر حسّى بسيار قوى در اندرون خود دارد و مايل است با جامعه‌اى كه در آن زندگى مى‌كند، هماهنگى داشته باشد. مثَل فارسىِ «خواهى نشوى رسوا همرنگ جماعت شو» گوياى اين واقعيّت است. همين كه فرد ببيند كه عدّه‌اى به راهى مى‌روند، تمايل به همراهى با آنان در وجودش ايجاد مى‌شود.

قرآن مى‌خواهد با تكرار سرزنش به بشر بگويد:

[1] -/ به آيات 6-/ 20 سوره ى بقره مراجعه شود.