|
اسم الکتاب: آئين بلاغت: شرح مختصر المعانى
المؤلف: شیرازی، احمد امین
الجزء: ۱
الصفحة: ۲۵
زيد خطاى او را برطرف مينمائيم، و بهمين جهت براى تأكيد اين كلام ميگوئيم: زيدا عرفت لا غيره. گاهى تقديم مفعول براى ردّ خطاء در اشتراك است چنانكه اگر مخاطب خيال ميكرده زيد و عمرو را شناخته ما باو ميگوئيم «زيدا عرفت» در تأكيد اينطور كلامى گفته ميشود «زيدا عرفت وحده» در انشائيات نيز اين بحثها جارى ميگردد مانند «زيدا اكرم» و «عمرا لا تكرم». فكان الاحسن: اين عبارت ايرادى است از شارح بر مصنّف كه اگر در عبارتش ميگفت تقديم مفعول براى افاده اختصاص است شامل هرسه قسم حصر قلب افراد و تعيين ميشد، ولى باينطريق كه او گفته فقط شامل يك قسم شده و آن حصر قلب است. حصر افراد را نيز شارح بوسيله «و قد يكون ايضا لردّ الخطاء» داخل نمود. و لذالك اى ولّان: باينجهت كه تقديم مفعول بر فعل براى افاده حصر است چند مثال عقلا صحيح نيست: 1- «ما زيدا ضربت و لا غيره زيرا مفهوم تقديم زيد اينست كه ضرب بر غير زيد واقع شده و منطوق لا غيره منافى اين مفهوم است پس اين كلام متعارض و متناقض است. در يك صورت ميتوان گفت اين كلام صحيح است و آن در صورتى است كه تقديم زيد براى حصر نباشد بلكه براى اهتمام باشد. 2- مثال «زيدا ضربت و غيره» كه نظير مثال اول است. 3- «ما زيدا ضربت و لكن اكرمته.» زيرا سياق اين كلام غلط است و بايد «ما زيدا ضربت و لكن عمرا» باشد چون خطاء مخاطب در اينگونه مثالها بر روى فعل اكرام يا ضرب نيست تا ما چنين بگوئيم. و اما نحو زيدا عرفته: «زيدا عرفته» داراى دو احتمال است: 1- تأكيد
| ||||
نام کتاب : آئين بلاغت: شرح مختصر المعانى نویسنده : شیرازی، احمد امین جلد : 1 صفحه : 25 | ||||
|
|