فعلا اين دو را جداگانه بحث مى كنيم , ولى در پايان بحث , به خواست خداى سبحان روشن خواهد شد كه اينها جامع حقيقى دارند و با يكديگر تباين نوعى ندارند .

ولاء نصرت و محبت

در بحث ماهيت ولايت , هم ولاء نصرت و محبت را بررسى مى كنيم و هم ولاء تدبير و سرپرستى را .

اما ولاء نصرت و محبت , عبارت است از اينكه دو شى ء در اثر قرب به هم از دوستى يكديگر برخوردار بوده , و ناصر و ياور يكديگر باشند . اين معنى هم در بين انسانها نسبت به يكديگر فرض دارد و هم در بين انسان و خداى سبحان و هم در بين خداى سبحان و بندگان او .

اين قرب و نزديكى در امور مادى از باب اضافه متوافقة الاطراف است , يعنى اگر جسمى به جسم ديگر نزديك بود , آن ديگرى هم به او نزديك است . چنانكه اگر جسمى از جسم ديگرى دور بود , آن ديگرى هم از او دور است . ولى در امور معنوى ممكن است از قبيل اضافه متخالفة الاطراف باشد , يعنى ممكن است امرى به ديگرى نزديك باشد , ولى ديگرى از او دور باشد . مثلا خداى سبحان به همه انسانها چه مؤمن و چه كافر نزديك است ( , نحن أقرب اليه من حبل الوريد ) [1] ولى از آن طرف , مؤمن چون داراى كارهاى قربى است , به