آن است.[1] از اين جهت، استعمال هر يك از اين دو لفظ به جاى ديگرى سخت اشتباه، و ناشى از عدم آشنايى با اصطلاحات فلسفه شرق و اسلامى است.

دانشمندان اسلامى در باب «تناقض» بحثهاى مفصلى دارند كه ما براى پرهيز از تطويل، صرفاً به بيان برخى از نكات مهم آن مى پردازيم:

الف: شرايط تحقق تناقض چيست؟

ب: امتناع اجتماع متناقضين از امور بديهى است.

ج: تصديق به هيچ قضيه واصلى از قضاياى علوم، بدون مسلم گرفتن «امتناع اجتماع متناقضين» امكان پذير نيست.

بحث را از شرايط تحقق تناقض آغاز مى كنيم:

الف: شرايط هشتگانه تحقق تناقض

از نظر منطق ارسطو و فلاسفه اسلامى، هر بود و نبود و هر وجود وعدمى متناقض نيست، وچه بسا بود و نبود اشيا به گونه اى با هم جمع مى شوند. از اين جهت، در منطق ارسطو، براى امتناع تحقق تناقض، شرايط هشت گانه اى مطرح شده است كه با توجه به آن شرايط، اجتماع بود و نبود اشيا از محالات خواهد بود.

[1] نقيض كلّ شىء رفعه.