[

اشاره به بعضى مقامات نفس انسان‌

] بدان‌كه انسان اعجوبه‌اى است داراى دو نشئه و دو عالَم:

نشئه ظاهره ملكيه دنيويه كه آن بدن او است؛ و نشئه باطنه غيبيه ملكوتيه كه از عالَم ديگر است.

و نفس او، كه از عالم غيب و ملكوت است، داراى مقامات و درجاتى است كه به طريق كلّى گاهى تقسيم كرده‌اند آن را به هفت قسمت‌ [1]؛ و گاهى به چهار قسمت‌ [2]؛ و گاهى به سه قسمت‌ [3]؛ و گاهى به دو قسمت‌ [4].

و از براى هر يك از مقامات و درجات آن جنودى است رحمانى و عقلانى، كه آن را جذب به ملكوت اعلى و دعوت به سعادت مى‌كنند؛ و جنودى است شيطانى و جهلانى كه آن را جذب به ملكوت سفلى و دعوت به شقاوت مى‌كنند. و هميشه بين اين دو لشكر جدال و نزاع است؛ و انسان ميدان جنگ اين دو طايفه است:

اگر جنود رحمانى غالب شد، انسان از اهل سعادت و رحمت است و در سلك ملائكه منخرط، و در زمره انبيا و اوليا و صالحين محشور است.

و اگر جنود شيطانى و لشكر جهل غالب آمد، انسان از اهل شقاوت و غضب است، و در زمره شياطين و كفار و محرومين محشور است.

و چون در اين اوراق بناى تفصيل نيست، به بعضى مقامات نفس اشاره كرده و وجوه سعادت و شقاوت آن را اجمالًا بيان نموده، كيفيت جهاد نفس را در آن مقام بيان مى‌كنيم. ان شاء اللَّه.

[1] ر. ك: سرّ الصلوة، امام خمينى قدس سره، ص 7؛ مجموعه آثار حكيم صهبا (آقا محمدرضا قمشه‌اى)، رسالةٌ في‌تحقيق الأسفار الأربعة، ص 210؛ أسرار الحكم، ص 350 و 618؛ رشحات البحار، ص 194.

[2] ر. ك: سرّ الصلوة، امام خمينى قدس سره، ص 6؛ الحكمة المتعالية، ج 1، ص 321، تعليقه 2 (سبزوارى)؛ شذرات المعارف، ص 127، شذره ششم.

[3] ر. ك: سرّ الصلوة، امام خمينى قدس سره، ص 6؛ الحكمة المتعالية، ج 9، ص 21.

[4] ر. ك: سرّ الصلوة، امام خمينى قدس سره، ص 5؛ الفتوحات المكّية، ج 4، ص 172؛ إنشاء الدوائر، ص 21.