فصل در دعوت به اخلاص است‌

بدان‌كه مالك الملوك حقيقى و ولى نعمت واقعى، كه اين همه كرامات به ما كرده و اين همه تهيه‌ها براى ما ديده از قبل از آمدن ما در اين عالَم، از غذاى لطيف داراى موادّ صالحه مناسبه با معده ضعيف ما و مربّى و خدمتگزار با حبّ جبلّى ذاتى كه خدمتش بى‌منّت باشد و محيط و هواى مناسب و ساير نِعَم و آلاء ظاهره و باطنه، و اين همه تهيه‌ها ديده در عالَم آخرت و برزخ براى ما قبل از رفتن در آن‌جا، و از ما خواسته است كه اين قلب را براى من يا براى كرامتِ من خالص كن تا براى خودت نتيجه دهد، خودت فايده ببرى، باز ما گوش ندهيم و نافرمانى كنيم و برخلاف رضاى او قدم زنيم، چه ظلم بزرگى كرديم و با چه مالك الملوكى ستيزه نموديم كه نتيجه‌اش ظلم به خود ماست و به سلطنت او لطمه‌اى وارد نمى‌شود. از تحت سلطنت و سلطه او خارج نمى‌شويم، مشرك باشيم يا موحّد فرقى براى او نكند؛ عارف باللَّه يا متّقى زكىّ النفس باشيم براى خود هستيم؛ كافر و مشرك باشيم به خود ضرر زديم: فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ عَنِ الْعالَمِينَ‌ [1]؛ «همانا خداى بى‌نياز است از همه مخلوقات». احتياجى به عبادت ما، به اخلاص ما، به بندگى ما ندارد؛ نافرمانى و شرك و دورويى ما به مملكت او لطمه‌اى وارد نمى‌كند. ليكن چون «ارحم الراحمين» است، رحمت واسعه و حكمت بالغه‌اش اقتضا مى‌كند كه طرق هدايت و راه خير و شر و زشت و زيبا را به ما بنماياند، و پرتگاه‌هاى راه انسانيت و لغزشگاه‌هاى طريق سعادت را به ما ارائه دهد. خداى تعالى در اين هدايت و راهنمايى، بلكه در اين عبادت‌ها و اخلاص‌ها و بندگى‌ها، بر ما منّت‌هاى عظيم جسيم دارد كه تا چشم بصيرت و ديده برزخى واقع‌بين باز نشود نمى‌توانيم بفهميم. و مادامى كه در اين عالَم تنگ و تاريك و ظلمتكده طبيعت هستيم و دچار سلسله‌هاى زمان و حبس تاريك امتداد مكانيم، ادراك منّت‌هاى بزرگ خدا را نمى‌كنيم، و نعمت‌هاى خداوند را در همين‌

[1] آل عمران (3): 97.