در هر صورت، با جدّيت كامل و مجاهده شديده قلب خود را از لوث شرك پاك كن؛ مبادا خداى نخواسته با اين حال از اين عالَم درگذرى كه كارت زار است و اميد نجات به هيچ وجه برايت نيست و خداى تبارك و تعالى غضبناك بر تو باشد. چنانچه در حديث شريف است كه در وسائل از قرب الإسناد نقل مى‌فرمايد و سند به امير المؤمنين- عليه السلام- مى‌رساند: «

إنه قال: قال رسول الله، صلى الله عليه و آله: من تزين للناس بما يحب الله و بارز لله في السر بما يكره الله، لقي الله و هو عليه غضبان له ماقت» [1]

. يعنى «گفت امير المؤمنين عليه السلام: رسول اللَّه- صلّى اللَّه عليه و آله- گفت:" كسى كه جلوه دهد براى مردم به چيزى كه دوست دارد خدا، و ظاهر كند در باطن براى خدا چيزى را كه مكروه دارد او را خدا، ملاقات كند خدا را، و حال آن‌كه خدا بر او غضبناك و خشمناك باشد"».

در حديث شريف دو احتمال است: يكى آن‌كه كسى كه اعمال صالحه را جلوه دهد به مردم و اعمال قبيحه را در باطن آورد. و ديگر آن‌كه كسى كه پيكر عمل را به مردم نشان دهد و در باطن قصد ريا داشته باشد. و در هر صورت ريا را شامل است؛ زيرا كه اتيان به واجبات و راجحات بدون قصد ريا مورد غضب نيست. بلكه مى‌توان گفت:

معنى دوم بهتر است؛ زيرا كه اعمال قبيحه را علناً آوردن شدّتش بيشتر است. در هر حال، خدا نكند مالك الملوك و ارحم الراحمين به انسان غضبناك باشد؛ أَعُوذُ بِاللَّه مِنْ غَضَبِ الْحَليمِ.

فصل در بيان حديث علوى‌

ما اين مقام را ختم مى‌كنيم به حديث شريفى كه در كافى شريف از مولاى متقيان، امير مؤمنان- عليه السلام- روايت كرده، و شيخ صدوق- رضوان اللَّه عليه- مثل همين‌

[1] قرب الإسناد، ص 92، حديث 309؛ وسائل الشيعة، ج 1، ص 68، «أبواب مقدّمة العبادات»، باب 11، حديث 14.